Μη λεκτική επικοινωνία: Ένας άμεσος τρόπος έκφρασης

Μέσω της μη λεκτικής επικοινωνίας ο άνθρωπος έχει την ευκαιρία να εκφράσει συναισθήματα δυσαρέσκειας, ευχαρίστησης, φόβου, επιθετικότητας, αλλά και σκέψεις, τις οποίες ενδεχομένως δεν μπορεί ή δε θέλει να εκφράσει μέσω της λεκτικής επικοινωνίας.

Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς ότι η μη λεκτική επικοινωνία είναι ένας άμεσος τρόπος έκφρασης και όχι λιγότερο αντιληπτός από το δέκτη και θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως τον πρώτο τρόπο επικοινωνίας του ανθρώπου.

Είναι άλλωστε γεγονός ότι έχουμε τη δυνατότητα να αποφύγουμε την επικοινωνία μέσω λέξεων, αλλά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη μη λεκτική επικοινωνία. Η πρώτη επιστημονική μελέτη μη λεκτικής επικοινωνίας δόθηκε από τον Κάρολο Δαρβίνο που υποστήριξε πως όλα τα θηλαστικά αποτυπώνουν τα συναισθήματά τους στο πρόσωπό τους.

Η ίδια αφορά το περιβάλλον και την εξωτερική εμφάνιση του ανθρώπου, τη διαπροσωπική απόσταση, τον προσανατολισμό στο χώρο, τις κινήσεις των χεριών και άλλων άκρων, τη στάση του σώματος, την έκφραση του προσώπου, το βλέμμα, την αφή, την οσμή, τη γεύση (μη φωνητική μη λεκτική επικοινωνία) καθώς και τα παραγλωσσικά φαινόμενα (φωνητική μη λεκτική επικοινωνία).

Σίγουρα πάντως, η μη λεκτική συμπεριφορά ενός ατόμου διαμορφώνει τις εντυπώσεις πριν ακόμη αυτό αρχίσει να μιλάει, και μπορεί είτε να προετοιμάζει το έδαφος και να επιβεβαιώνει αυτά που θα πει, είτε να τα ακυρώνει. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι η επικοινωνία δεν είναι απλό, αλλά κάτι αρκετά πολύπλοκο.

Πολλοί νομίζουν πως όταν μιλάμε για μη λεκτική επικοινωνία, ουσιαστικά αναφερόμαστε στη γλώσσα του σώματος, δηλαδή στις κινήσεις, τις χειρονομίες, ή τις εκφράσεις του προσώπου. Παρόλο που το σώμα μας σίγουρα μεταφέρει σημαντικές πληροφορίες για εμάς ανάλογα με τη στάση μας ή με το πως κινούμαστε, η μη λεκτική επικοινωνία δεν εξαντλείται με το σώμα.

Για παράδειγμα, ένα άτομο μεταφέρει πληροφορίες στους γύρω του, μέσω των υλικών αγαθών που επιλέγει, όπως τα ρούχα, τα κοσμήματα και όποιο άλλο αντικείμενο συνδέεται με κοινωνική θέση, ηλικία, επιρροή κ.τ.λ..

Επίσης, θρησκευτικά σύμβολα, όπως ο σταυρός ή η μαντίλα δίνουν κάποια πληροφορία για αυτόν που τα φοράει. Τέλος, μη λεκτική επικοινωνία μπορεί να θεωρηθεί και η τέχνη και γενικώς η δημιουργία, καθώς μέσω του έργου του κανείς εκφράζει και μοιράζεται με τους γύρω του κομμάτια του εαυτού του.

Χαρακτηριστικά μη λεκτικής επικοινωνίας

♦ Μη λεκτικά μηνύματα εκφράζουν κυρίως συναισθήματα, στάσεις.

♦ Μη λεκτικές νύξεις αποτελούν υποκατάστατο του λεκτικού μηνύματος, όταν υπάρχει αντίθεση, τονισμός ή ρύθμισή του.

♦ Οι μη λεκτικές νύξεις είναι συχνά ασαφείς.

♦ Οι μη λεκτικές νύξεις είναι συνεχείς.

♦ Οι μη λεκτικές νύξεις είναι πιο αξιόπιστες.

♦ Η μη λεκτική συμπεριφορά έχει πάντα αξία στην επικοινωνία.

Τα μη λεκτικά μηνύματα κωδικοποιούνται συνήθως σκόπιμα και αποκωδικοποιούνται συνήθως ως σκόπιμα. Με τη μη λεκτική επικοινωνία μεταφέρεται το 65%-93% των μηνυμάτων στην επικοινωνία.

Λειτουργίες μη λεκτικής επικοινωνίας

Ο Argyle(1970) υπέθεσε πως, ενώ η ομιλούμενη γλώσσα χρησιμοποιείται κανονικά για την έκφραση πληροφοριών σχετικά με εξωτερικά με τους ομιλούντες γεγονότα, οι μη λεκτικοί κώδικες υπάρχουν για να καθιερώσουν και να διατηρήσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις. Εκλαμβάνεται ως πιο ευγενικό να εκφράζεις στάσεις απέναντι στους άλλους μη λεκτικά, παρά λεκτικά, λόγου χάρη για να αποφύγεις ντροπιαστικές καταστάσεις.

Ο Argyle(1988) κατέληξε ότι υπάρχουν πέντε κύριες λειτουργίες της μη λεκτικής σωματικής συμπεριφοράς στην ανθρώπινη επικοινωνία.

♦ Έκφραση συναισθημάτων

♦ Έκφραση διαπροσωπικών στάσεων

♦ Να συνοδεύουν το λόγο για τη διαχείριση των νύξεων στην αλληλεπίδραση ομιλητή-ακροατή

♦ Αυτοπαρουσίαση της προσωπικότητας ενός

♦ Τελετουργικά (χαιρετισμός)

Συνοψίζοντας λοιπόν, η μη λεκτική επικοινωνία ουσιαστικά αναφέρεται στη μεταφορά κάποιου μηνύματος χωρίς οι λέξεις να είναι απαραίτητες.

Το μήνυμα επικοινωνείται από ένα άτομο προς ένα άλλο ή και προς μια ομάδα ατόμων, όπως γίνεται με έναν ομιλητή και το ακροατήριο του.

Σημαντικό στοιχείο στην επικοινωνία αυτή όμως, είναι το ότι υπάρχει ένας ή περισσότεροι παραλήπτες οι οποίοι λίγο ή πολύ ενδιαφέρονται και επηρεάζονται από αυτό που λαμβάνουν.

Διαφορετικά, αν πρόκειται για ένα μήνυμα χωρίς ενδιαφερόμενους δε μιλάμε για επικοινωνία αλλά για μια πληροφορία που απλώς παρέχεται και δεν καταλήγει πουθενά, όπως η αντανάκλαση ενός μετάλλου στον ήλιο που με την λάμψη του απλώς θυμίζει την ύπαρξή του.

πηγή: elsito.gr

Πηγές:

http://el.wikipedia.org/

http://nohmatikh.wordpress.com/

http://astrosnews.gr/